Bài viết Vai trò của trang điểm ngụy trang trong điều trị sẹo trứng cá được dịch bởi Bác sĩ Phạm Tăng Tùng và Bác sĩ Văn Thị Như Ý từ Sách “SẸO TRỨNG CÁ – PHÂN LOẠI VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ” của các tác giả Antonella Tosti, Maria Pia De Padova, Gabriella Fabbrocini, Kenneth R Beer.
Giới thiệu
Mụn trứng cá là một trong những bệnh lí da liễu phổ biến nhất và gây rất nhiều stress lên bệnh nhân. Các tổn thương trên da mặt có thể gây trầm cảm, mất tự tin, giảm chất lượng sống, ảnh hưởng đến tình dục và làm tăng tỉ lệ trầm cảm so với tỉ lệ trong dân số chung [1,2]. Hơn nữa, mụn viêm nếu không được điều trị tức thời và hợp lí có thể để dẫn đến hình thành sẹo gây mất thẩm mỹ ở nhiều mức độ khác nhau. Điều này có thể gây ra hoặc làm nặng hơn các rối loạn tâm lí và ảnh hưởng đến chất lượng sống của bệnh nhân (quality of life- QoL) [1].
Sẹo trứng cá là một vấn đề khó giải quyết: các liệu pháp điều trị lâu dài với retinoids bôi có thể giúp cải thiện các trường hợp sẹo trứng cá nhẹ [3] trong khi tiếp cận bằng các thủ thuật nội khoa và phẫu thuật như cắt khâu sẹo hình elip, cắt khâu sẹo bằng dụng cụ bấm, bấm nâng sẹo, peel hóa học, mài da và lăn kim chỉ có thể mang lại hiệu quả điều trị nếu được thực hiện bởi các bác sĩ có kinh nghiệm. Tuy nhiên, nhiều loại sẹo khác nhau có thể xuất hiện cùng lúc trên cùng bệnh nhân, do đó để đưa ra lựa chọn điều trị tốt nhất có thể rất khó khăn và có thể cần phải sử dụng nhiều kĩ thuật khác nhau để đạt được kết quả như kì vọng [1,3].
Cuối cùng, các bác sĩ thẩm mỹ nên cẩn thận lựa chọn các thủ thuật có khả năng điều trị thành công các loại sẹo khác nhau.
Trang điểm ngụy trang (Corrective cover cosmetic- CCC) có thể là một lựa chọn thay thế cho thuốc, các thủ thuật và phẫu thuật và đặc biệt là có thể tạm thời che phủ tình trạng đỏ da sau các thủ thuật như dermabra- sion, lăn kim hoặc peel hóa chất [1] (xem hình 13.1-13.5). Ngoài ra, CCC cũng có thể được sử dụng như là một phương pháp hỗ trợ cho các phương pháp điều trị nhằm làm tăng hiệu quả điều trị so với khi thực hiện đơn lẻ [4]. Cuối cùng, CCC được báo cáo là giúp cải thiện sức khỏe tinh thần, sự tự tin của bệnh nhân [5-14].
Nhiều bác sĩ da liễu do dự trong việc sử dụng các sản phẩm trang điểm ở bệnh nhân mụn trứng cá, vì họ sợ hiện tượng “trứng cá do mỹ phẩm”. Đây là một loại mụn trứng cá đặc biệt được mô tả trong thập niêm 1970 và được gây ra hoặc làm nặng hơn khi dùng các sản phẩm mỹ phẩm sinh còi mụn, tuy nhiên vấn đề này có thể không xảy ra nếu bệnh nhân được tư vấn cẩn thận [12]. Ngoài ra, khái niệm về sức khỏe ngay nay không chỉ là “không có bệnh” mà còn “khỏe mạnh về thể chất và tinh thần” nữa. Khái niệm này ủng hộ cho việc sử dụng CCC như là một sự hỗ trợ cho các phương pháp điều trị chuẩn y khoa [6-14].
CCC được sử dụng ở Mỹ từ những năm cuối của thập niên 1960 bằng cách sử dụng các sản phẩm có tính che phủ và không thấm nước mà có khả năng chỉnh sửa và làm mờ sẹo do các nguyên nhân khác nhau. Bảng 13.1 [6-14] liệt kê những vấn đề da phổ biến nhất có thể có lợi từ CCC.
| Bảng 13.1 Những vấn đề về da có thể trang điểm ngụy trang |
| Mụn trứng cá Sẹo trứng cá Bệnh gai đen
Viêm da tiếp xúc dị ứng Bớt Becker Bớt xanh Sẹo bỏng Nám má Giảm sắc tố dạng chấm tự phát Đốm nâu Lichen dạng sùi Nốt ruồi Bớt Ota Thâm mí mắt Tăng sắc tố sau viêm do bệnh bóng nước tự miễn (ví dụ: pemphigus) Vảy nến Trứng cá đỏ Sẹo do phẫu thuật Giãn mạch Bệnh khô da sắc tố Bạch biến |
Trong khoa của tôi, đơn vị CCC được hoạt động từ năm 2001 và nhiều vấn đề da khác nhau bao gồm tăng sắc tố sau viêm và sẹo trứng cá đã được điều trị thành một cách thành công [6-14].
CCC thường bao gồm 2 bước. Bước đầu tiên là khám sơ qua nhằm đánh giá nhu cầu, kỳ vọng và kết quả có thể đạt được của CCC đến lối sống của bệnh nhân và để cung cấp nhiều thông tin chi tiết hơn về các sản phẩm. Trong bước này, một bộ câu hỏi đánh giá QoL (chất lượng sống) được đưa ra nhằm khảo sát mối liên quan giữa sẹo trứng cá với những căng thẳng tâm lí [1].
Sau bước tư vấn ban đầu, những bệnh nhân có thể áp dụng phương pháp CCC phải rửa mặt và dưỡng ẩm hàng ngày bằng các sản phẩm không sinh còi mụn và không gây dị ứng. Sau đó, tiến hành bôi sản phẩm phù hợp, các sản phẩm này rất đa dạng về màu sắc từ đục nhẹ đến rất đục, kháng nước hoặc không thấm nước, không sinh còi mụn và/hoặc ít gây dị ứng và được cố định bằng cách bôi một lớp bột.
Những thay đổi về sắc tố được điều chỉnh bằng cách bôi lớp nền màu xanh và/hoặc vàng để lần lượt trung hòa màu đỏ và màu đà/nâu hoặc xanh da trời của sẹo; đối với tình trạng tăng sắc tố sau viêm do sẹo trên mặt, bôi lớp nền màu xanh thường được sử dụng như là kỹ thuật tạo mặt nạ [1]. Trong quá trình trang điểm ngụy trang, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn cẩn thận về cách bôi các sản phẩm ở nhà.
Các bệnh nhân sẽ được mời quay trở lại đơn vị CCC sau 2 tuần để đánh giá chất lượng kĩ thuật CCC và cũng để theo dõi chất lượng sống của họ.
Theo kinh nghiệm của tôi, mặc dù hiệu quả sử dụng CCC khá tương đồng, nhưng những bệnh nhân bị sẹo trứng cá và/hoặc tăng sắc tố sau viêm được báo các là có mức độ hài lòng với CCC cao hơn so với những bệnh nhân bị ảnh hưởng bởi các vấn đề da khác [1]. Các sản phẩm CCC giúp đạt kết quả ngụy trang ngay và không gây nổi mụn [12].
Bàn luận
Sau khi được giới thiệu từ cuối thập niên 1960, việc sử dụng CCC trở nên phổ biến trên thế giới từ thập niên 1980s [15-18]. Đây là kĩ thuật không xâm lấn cho phép ngay lập tức che phủ được các vấn đề của da, bao gồm tăng sắc tố sau viêm và sẹo trứng cá. Các bác sĩ da liễu nên biết thủ thuật đơn giản và an toàn này và có thể đề xuất các sản phẩm che phủ tốt nhất để đáp ứng cho nhu cầu cũng như để hướng dẫn bệnh nhân sử dụng đúng cách [12].
Điều quan trọng là các sản phẩm CCC không phải là các sản phẩm trang điểm “quyến rũ” hay “thời trang” truyền thống. Công thức cải tiến không sinh còi mụn (noncomedogenic) và không sinh mụn (nonacnege- nic) được phát triển bởi các công ty có uy tín được biết tới trong cộng đồng các bác sĩ da liễu có chứa thành phần sắc tố cao và nhiều loại màu sắc để có thể che đậy được nhiều vấn đề về da khác nhau trên nhiều phân loại da khác nhau [12,19].
Không may rằng các sản phẩm CCC vẫn tỏ ra ít hiệu quả trong việc che đậy sẹo trứng cá so với các vấn đề về da khác, và nguyên nhân chủ yếu là do khó có thể làm đầy được sẹo lõm và bóng của sẹo lõm vẫn có thể nhìn thấy được [1].
Tham khảo thêm một số bài viết cùng chủ đề:
