Điều trị tăng tiết mồ hôi nách – Thủ thuật tiêm botulinum toxin

Bài viết Điều trị tăng tiết mồ hôi nách – Thủ thuật tiêm botulinum toxin được biên dịch bởi Bs Văn Thị Như Ý và bác sĩ Phạm Tăng Tùng từ Sách “ĐIỀU TRỊ NẾP NHĂN BẰNG BOTULINUM TOXIN” của tác giả Rebecca Small và Dalano Hoang.

Tăng tiết mồ hôi nách nguyên phát được định nghĩa là sự tăng tiết mồ hôi quá mức, khu trú ở nách không rõ nguyên nhân. Có đến 7.8 triệu người Mỹ độ tuổi từ 18-54 mắc phải tình trạng này. Bệnh tăng tiết mồ hôi nách ảnh hưởng đến chất lượng sống, gây cản trở giao tiếp xã hội, tương tác nghề nghiệp cũng như hoạt động thường ngày của bệnh nhân. Điều trị botulinum toxin sẽ làm ức chế tiết acetylcholine ở tuyến mồ hôi, từ đó làm giảm sản xuất mồ hôi và giảm tình trạng tăng tiết mồ hôi.

1. Chỉ định

Tăng tiết mồ hôi nách nguyên phát

2. Giải phẫu

Tuyến mồ hôi. Tuyến mồ hôi nằm ở lớp bì và chịu sự chi phối của hệ thần kinh giao cảm thông qua chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine, chất này kích thích sự bài tiết mồ hôi. Bệnh nhân bị tăng tiết mồ hôi nách không có sự gia tăng mật độ tuyến mồ hôi và cơ chế sinh bệnh học của tăng tiết mồ hôi nách nguyên phát được cho là do sự tăng hoạt động hoặc mất kiểm soát của hệ thống thần kinh giao cảm, dẫn đến sự bài tiết quá mức mồ hôi.

3. Đánh giá bệnh nhân

Chẩn đoán tăng tiết mồ hôi nách nguyên phát được đưa ra sau khi đã loại trừ các nguyên nhân tăng tiết mồ hôi thứ phát như chấn thương cột sống, bệnh lý hệ thần kinh ngoại biên, cường giáp, đái tháo đường, bệnh lí ác tính…

Tiêu chuẩn chẩn đoán của tăng tiết mồ hôi nách nguyên phát gồm tăng tiết mồ hôi quá mức khu trú, nhìn thấy được (hình 1) mà không có nguyên nhân cụ thể trong khoảng thời gian ít nhất 6 tháng và có ít nhất hai trong số các đặc điểm sau:

• • Tăng tiết mồ hôi hai bên
  • Gây cản trở tới hoạt động thường ngày
  • Tần suất ít nhất một lần mỗi tuần
  • Tuổi khởi phát dưới 25 tuổi
  • Tiền sử gia đình (65% bệnh nhân có tiền sử gia đình)
  • Không tiết mồ hôi khu trú khi ngủ

Thang Điểm Độ Nặng bệnh Tăng Tiết Mồ Hôi là một công cụ định tính dựa trên báo cáo của bệnh nhân để đánh giá độ nặng của bệnh tăng tiết mồ hôi nách. Mức độ gây cản trở hoạt động thường ngày được chia thành thang điểm 4, mức độ 3,4 được xem là tăng tiết mồ hôi nặng.

Thang Điểm Độ Nặng bệnh Tăng Tiết Mồ Hôi được tóm tắt trong bảng bên dưới.

Quy trình điều trị theo bậc thường được sử dụng trong điều trị tăng tiết mồ hôi gồm:

• Điều trị ban đầu bằng thuốc chống tiết mồ hôi không kê toa
• Sử dụng thuốc bôi chống tiết mồ hôi chứa aluminum chloride 10-25%
• Tiêm trong da botulinum toxin
• Phẫu thuật loại bỏ tuyến mồ hôi tại chỗ hoặc mổ nội soi ngực cắt bỏ hệ giao cảm.

4. Mục tiêu điều trị

Ngưng tiết mồ hôi hoàn toàn hoặc giảm độ nặng xuống mức có thể kiểm soát bằng các thuốc bôi chống tiết mồ hôi không kê

5. Tái hoạt

Tái hoạt bột Botox Cosmetic 100UI với 4 mL nước muối pha tiêm (không bảo tồn) (xem phần Giới Thiệu và Những Khái Niệm Cơ Bản, Phương Pháp Tái Hoạt).

Các sản phẩm botulinum toxin không thể thay thế cho nhau và tất cả những thông tin tham khảo trong chương này là đối với onabotulinumtoxin A (OBTX), cụ thể là sản phẩm nhãn hiệu

6. Liều tiêm ban đầu

Nam và nữ: 45-50 UI OBTX mỗi nách. Tiêm khoảng 20 điểm mỗi nách, liều tiêm mỗi điểm là 2.5

7. Vô cảm

Với hầu hết bệnh nhân thì không cần gây vô cảm, tuy nhiên nếu cần có thể chườm đá

8. Dụng cụ thử nghiệm tinh bột i ốt (iodine-starch test)

• Dung dịch iodine (1-5%)
• Tinh bột ngô
• Bàn chải hoặc gạc để gạc tinh bột dư thừa
• Bút phẫu thuật
• Thước dây
• Cồn
• Rây bột (nếu cần)

9. Dụng cụ điều trị

• Bộ dụng cụ tiêm botulinum toxin (xem chương Giới Thiệu và Các Khái Niệm Cơ Bản, Dụng Cụ)
• Lọ Botox đã tái hoạt
• Kim 30 G, 0,5-inch (13mm)

10. Các bước chuẩn bị và tổng quan thủ thuật

Trước khi điều trị botulinum toxin, vùng tăng tiết ở nách được xác định bằng test tinh bột I ốt. Vùng tiết mồ hôi quá mức là vùng da đổi sang màu tím do sự phối trộn của I ốt, tinh bột và mồ hôi.

Để chuẩn bị cho test tinh bột I ốt, cần hướng dẫn bệnh nhân cạo lông nách và tránh sử dụng các sản phẩm lăn nách hoặc chống tiết mồ hôi 24 giờ trước khi làm

Botulinum toxin được tiêm trong da để điều trị tăng tiết mồ hôi. Hiệu quả sẽ giảm đi nếu tiêm sâu hơn.

Không cần phải tiêm trực tiếp vào vết mực để tránh tattoo các mực vào

11. Kỹ thuật tiêm

11.1. Test tinh bột I ốt

1. Để bệnh nhân nằm ngữa trên giường, nâng hai tay lên.
2. Lau khô vùng nách, sau đó thoa dung dịch I ốt lên nách sao cho phủ hết toàn bộ diện tích vùng nách. Để cho I ốt tự khô (hình 2)
3. Rắc tinh bột lên vùng nách bằng rây bột (hình 3)
4. Gạt bỏ lớp bột dư thừa và đợi trong 10 phút (hình 4)
5. Vùng da tăng tiết mồ hôi sẽ chuyển sang màu tím đậm. Khoanh tròn vùng bắt màu tím bằng bút phẫu thuật (hình 5) và chụp ảnh lưu lại.
6. Lau vùng da bên trong vòng tròn bằng cồn để loại bỏ màu tím và sát khuẩn da trước khi tiêm. Sử dụng bút phẫu thuật và thước dây để đánh dấu các điểm tiêm điều đặn cách nhau 1.5-2 cm cho mỗi nách (hình 6).

11.2. Tiêm botulinum toxin

1. Sử dụng kim tiêm 30G, 13 cm để tiến hành tiêm trong da ở các điểm tiêm đã được đánh dấu với liều tiêm 5 UI OBTX mỗi điểm. Kim được đưa nghiêng một góc 45 độ so với bề mặt da, đặt mũi vát hướng lên trên và mũi kim chỉ đưa qua ngay dưới da khoảng 2 mm độ sâu, tiêm tạo nốt sần (hình 7). Sau khi tiêm, lau sạch vùng tiêm bằng cồn để loại bỏ vết bút phẫu thuật.
2. Lặp lại thủ thuật cho nách còn lại
3. Ấn giữ điểm tiêm.

12. Kết quả

Giảm tiết hoặc ức chế gần như hoàn toàn tình trạng tăng tiết mồ hôi dưới nách sau 1-2 tuần điều trị.

13. Thời gian tác dụng và khoảng cách điều trị.

Mồ hôi sẽ dần dần tiết nhiều trở lại sau khoảng 6 tháng điều trị botulinum toxin, và có thể tiến hành lần điều trị tiếp theo vào thời điểm này

14. Tái khám

Bệnh nhân được tái khám sau 2 tuần để đánh giá hiệu quả điều trị. Những vấn đề gặp phải khi bệnh nhân tái khám hiếm khi xảy ra và thường bao gồm:

• Mồ hôi vẫn tiết nhiều ở vùng điều trị. Vấn đề này có thể được giải quyết bằng thủ thuật tiêm dặm 5 UI OBTX cho mỗi điểm tiêm ở vùng nách vẫn còn tiết mồ hôi. Bệnh nhân có thể tự xác định được vị trí mồ hôi vẫn còn tiết và chúng ta sẽ tiến hành điều trị ở vị trí đó. Tuy nhiên, cũng có thể sử dụng lại test tinh bột I ốt để xác định vùng tăng tiết cho thủ thuật tiêm dặm. Thủ thuật tiêm dặm trong điều trị tăng tiết mồ hôi nách được thực hiện với liều 10-20 UI OBTX mỗi nách. Trong lần điều trị tiếp theo thì vẫn có thể sử dụng liều điều trị 45-50 UI (liều ban đầu) và liều này vẫn có khả nang mang lại hiệu quả đầy đủ.

15. Biến chứng và xử lý

Biến chứng thường gặp liên quan đến kĩ thuật tiêm (xem phần Giới Thiệu và Các Khái Niệm Cơ Bản, Biến Chứng).

16. Điều trị đa vùng bằng botulinum toxin

Do liều botulinum toxin sử dụng trong điều trị tăng tiết mồ hôi khá lớn, do đó việc điều trị bot- ulinum toxin cho các vùng khác nên được tách biệt thời gian tiêm với điều trị nách.

17. Chi phí điều trị

Chi phí được tính cho thủ thuật điều trị botulinum toxin đối với tình trạng tăng tiết mồ hôi nách trong khoảng 900-1200$ mỗi lần điều trị cho hai dải hoặc 10-12$ mỗi đơn vị OBTX.

Tham khảo thêm một số bài viết cùng chủ đề

• Điều trị dải cơ cổ bằng thủ thuật tiêm botulinum toxin
• Tiêm botulinum toxin trị nếp nhăn môi – Những điều cần biết