Bài viết Giải phẫu da, mô học của da lão hoa do ánh nắng mặt trời được biên dịch từ Sách “HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH LASER THẨM MỸ” của tác giả Dr. Rebecca Small.
1. Giải phẫu da
Da được chia thành ba lớp: lớp biểu bì, lớp hạ bì và lớp dưới da. Lớp biểu bì là lớp trên cùng của da và bao gồm lớp không có sự sống ở ngoài cùng, lớp sừng và các lớp tế bào sống của lớp hạt, lớp tế bào gai và lớp đáy (Hình 4). Tầng sừng bao gồm các tế bào sừng (các tế bào keratin không sinh trưởng) và chất béo và thường được gọi là hàng rào biểu bì. Nó có chức năng như một hàng rào ngăn sự bốc hơi để duy trì độ ẩm và sự mềm mại của da, và như một hàng rào vật lý bảo vệ chống lại vi khuẩn, chấn thương, kích ứng và tia UV. Đổi mới liên tục là cần thiết cho lớp biểu bì để duy trì tính toàn vẹn và chức năng của nó một cách hiệu quả. Ở làn da trẻ khỏe, phải mất khoảng 1 tháng để các tế bào keratin di chuyển từ lớp đáy của lớp biểu bì đến bề mặt lớp sừng và tróc vảy trong quá trình tái tạo biểu bì.
Sắc tố melanin, là yếu tố xác định màu da và các rối loạn sắc tố, chủ yếu tập trung trong lớp biểu bì và trong một số điều kiện được tìm thấy trong lớp hạ bì (ví dụ, một số dạng nám). Có hai loại sắc tố melanin: pheomelanin và eumelanin. Pheomelanin có màu từ vàngsang đỏ và là loại chiếm ưu thế trong da sáng. Eumelanin có màu từ nâu sang đen và chiếm ưu thế trong làn da tối. Số lượng tế bào melanin tương tự cho cả da sáng và tối; tuy nhiên, loại và phân phối melanin trong lớp biểu bì khác nhau. Ở da sáng, tế bào melamin nhỏ và chứa ít hạt melanin, được kết hợp chặt chẽ. Ở da tối hơn, tế bào melanin rất lớn và chứa nhiều hạt melanin, được phân phối đơn lẻ. Bước điều tiết quan trọng trong tổng hợp melanin (melanogenesis) là sự chuyển đổi enzyme của tyrosine thành melanin bởi men tyrosinase. Điều này xảy ra trong các tế bào melanin cư trú trong lớp đáy của lớp biểu bì. Sau khi được tổng hợp, melanin được đóng gói vào các bào quan nội bào gọi là melanosome được phân phối vào trong tế bào melanocyte và đến các tế bào keratin biểu bì xung quanh. Một melanocyte có thể liên hệ với 30 tế bào keratin; gọi là một đơn vị biểu bì – melanin.
Lớp hạ bì nằm bên dưới lớp biểu bì và được chia thành lớp hạ bì nhú nông và lớp hạ bì lưới sâu hơn. Loại tế bào chính trong lớp hạ bì là nguyên bào sợi, có nhiều ở lớp hạ bì nhú và thưa thớt ở lớp hạ bì lưới. Nguyên bào sợi tổng hợp hầu hết các thành phần của mạng lưới biểu bì ngoại bào, bao gồm các protein cấu trúc (như collagen và elastin), glycosaminoglycans (như axit hyal- uronic) và các protein kết dính (như fibronectin và laminin). Hyaluronic acid liên kết nước và làm tăng độ dày của da bằng cách tăng độ ẩm của da. Các cấu trúc phụ, còn được gọi là phần phụ, chẳng hạn như nang lông và tuyến bã nhờn cũng cư trú trong lớp hạ bì. Những cấu trúc này chứa các tế bào được cải tạo lại trước đó được tích hợp trong việc chữa lành vết thương.
Lớp dưới da hoặc cân cơ nông, nằm dưới lớp hạ bì và bên trên cơ. Lớp này bao gồm cả các thành phần chất béo và sợi.
2. Mô học của da lão hóa do ánh nắng mặt trời
Trong lớp biểu bì, sự tiếp xúc với tia cực tím dẫn đến sự trưởng thành của tế bào keratin một cách vô tổ chức và sự lưu giữ bất thường của các tế bào. Điều này tạo ra một lớp sừng thô và dày với độ phản xạ ánh sáng kém là bằng chứng của da sậm màu (còn được gọi là sự đổi màu tái xám ). Hàng rào biểu bì bị phá vỡ cho phép nước thoát ra khỏi da một cách tự do hơn, đo được khi tăng mất nước qua biểu bì da, gây mất nước. Chức năng rào cản suy giảm cũng cho phép tăng thâm nhập kích thích có thể liên quan đến độ nhạy cảm của da. Thay đổi sắc tố trên da lão hóa do ánh nắng mặt trời là do sự rối loạn tổng hợp melanin và lắng đọng trong lớp biểu bì. Số lượng tế bào melamin trong da giảm tự nhiên theo thời gian, tuy nhiên, việc tiếp xúc với tia UV mãn tính dẫn đến sự gia tăng số lượng tế bào melanin hoạt động quá mức và lắng đọng melanin vô tổ chức trong lớp biểu bì. Các khu vực có melanin dư thừa là bằng chứng của sự tăng sắc tố như tàn nhang và dày sừng ánh sáng, và các khu vực thiếu melanin là bằng chứng giảm sắc tố
Trong lớp hạ bì, tiếp xúc với tia cực tím có nhiều tác động gây hại cho mạng lưới ngoại bào. Acid Hyaluronic bị phân giải và các protein cấu trúc như collagen và elastin bị suy giảm do sự tăng điều hòa của các enzyme (ví dụ, các mạng lưới enzyme metalloproteases) và bị suy yếu do các liên kết chéo. Hàm lượng collagen tổng thể giảm khoảng 1% mỗi năm ở người lớn. Kết quả là làm teo lớp hạ bì dẫn đến góp phần hình thành các vết cắt và nếp nhăn. Da lão hóa do ánh sáng mặt trời tiến triển cũng gây ra chứng sợi đàn hồi, đó là sự co lại vô tổ chức của các sợi elastin bị tổn thương và trên lâm sàng biểu hiện như các nếp nhăn thô, đổi màu tái xám và dày da. Sự giãn nở bất thường và tăng sinh của các mạch máu hạ bì có thể nhìn thấy dưới dạng giãn mao mạch và ban đỏ.
Những thay đổi mô học nhìn thấy trên da lão hóa do ánh sáng mặt trời được minh họa trong Hình 5. Các vị trí tương đối của các tổn thương sắc tố biểu bì như các dày sừng ánh sáng, và tổn thương mạch máu biểu bì như giãn mao mạch được thể hiện trong Hình 6.
